بررسی محرک‌های توسعه منطقه‌ای در ایران: رویکرد اقتصادسنجی فضایی

همسویی توسعه صنعتی و تفاوت‌ها در توسعه منطقه‌ای، بر اهمیت بررسی ابعاد فضایی توسعه منطقه‌ای و محرک‌های اصلی آن که عاملی است در جهت گسترش نابرابری‌ها در سطح مناطق هر کشور، افزوده است. این تحقیق با هدف سنجش عوامل مؤثر بر توسعه منطقه‌ای و با استفاده از الگوی اقتصادسنجی فضایی، نگاهی تحلیلی به مساله توسعه منطقه‌ای در سطح استان‌های ایران دارد. برای این منظور، از ماتریس مجاورت رخ مانند دوطرفه و مدل خطای فضایی برای 30 استان کشور در مقطع زمانی 1392 استفاده شده است. نتایج تحقیق بیانگر تاثیر چشمگیر عوامل سیاستی، بویژه سیاست مالی، بر افزایش سطح توسعه منطقه‌ای یا کاهش نابرابری بین استان‌ها است. متغیرهای سرانه اعتبارات دولتی، شاخص جاذبه و سرانه سرمایه‌گذاری صنعتی از مهمترین متغیرهای اثرگذار بر افزایش سطح توسعه منطقه‌ای است و سرانه مالیات دریافتی نیز عاملی بازدارنده در جهت افزایش سطح توسعه بدست آمده است. سرمایه‌گذاری صنعتی به عنوان یکی از متغیرهای مهم در جهت توسعه صنعتی و انتقال ساختاری اقتصاد منطقه‌ای، تاثیر مثبت و معنی‌دار بر سطح توسعه منطقه‌ای دارد و به دلیل تاثیری که بر افزایش سطح درآمد، پیوندهای پسین و پیشین و تکمیل زنجیره ارزش می‌تواند داشته باشد، عاملی مؤثر بر همگرایی توسعه منطقه‌ای است.